Kun je door inzet van technologie als dove of slechthorende medewerker actief deelnemen aan een vergadering?

De ontdekkingstocht naar de juiste technologie

Beide ouders van Jari zijn doof. ‘Ik zag hoe lastig het was voor mijn ouders om gesprekken te volgen; bij verjaardagen, kerstdiners, maar ook in werkvergaderingen. ‘Mijn vader kwam regelmatig moe thuis van werk, omdat hij vanwege zijn doofheid moest overcompenseren om alle belangrijke informatie te krijgen om zijn werk goed te kunnen doen,’ vertelt Jari Hazelebach. ‘Toen zijn we gaan experimenteren met spraakherkenning.’ Spraak wordt daarbij omgezet naar tekst door middel van een app op je telefoon. ‘Dit werkte echter onvoldoende. Audio werd niet goed genoeg opgevangen en achtergrond geluiden verstoorde de opname. Werd er wel iets goed vertaald dan werd het weergegeven in één lap tekst. Zo konden mijn ouders niet zien wie wat had gezegd.’

Start-up in San Francisco

In de zoektocht naar de juiste technologie kwam Jari bij een start-up in San Francisco. Zij hadden een app ontwikkeld waarbij alle gesprekspartners dezelfde app op hun telefoon konden downloaden. Bij gebruik moest de telefoon dicht bij de mond worden gehouden. Daarna werd spraak binnen 1 seconde omgezet naar tekst. ‘Ik werd erg enthousiast. Iedereen heeft tegenwoordig een smartphone op zak. Het was alleen een kwestie van vragen aan mensen om de app te downloaden.’

Barrière voor doven en slechthorenden

Jari ging vrijwillig aan het werk voor de start-up om zo een community op te bouwen in Nederland. Daarna vertrok hij naar de VS. ‘Toen ik daar werkte had ik het idee dat we met de oplossing onvoldoende de doelgroep konden helpen. Ik ben terug naar Nederland gegaan en heb interviews gedaan met doven en slechthorenden en heb observaties gedaan’ vertelt hij. ‘Wat bleek: veel doven en slechthorenden ervaren een barrière om te vragen of iemand een app op zijn/haar telefoon wil installeren en daarna te vragen of ze de telefoon dicht bij de mond willen houden tijdens het praten. Daarnaast bleek dat microfoon hardware niet altijd even goed is in de smartphone. Als je smartphone gedateerd is dan wordt de vertaling al slechter.’

Van twee telefoons naar Speaksee

‘Toen zag ik iets interessants: mijn vader kocht een 2e telefoon en installeerde de app en gaf deze aan zijn collega. Zo communiceerden ze. Hierdoor kwam ik op het idee om een set microfoons te ontwikkelen die konden worden uitgedeeld.’
Samen met Marcel van de Ven is Jari Speaksee gestart. Ze hebben het prototype ontwikkeld en zich gericht op het gebruikers- en marktonderzoek. Sinds 2017 zijn ze nu bezig en inmiddels werken ze met 15 medewerkers aan Speaksee.

Hoe het werkt

De microfoons vangen spraak op en binnen een seconde verschijnt de tekst op je laptop, tablet, smartphone etc. Elke microfoon heeft een eigen kleur en dit wordt ook in tekst weergegeven. Zo ziet een dove of slechthorende medewerker wie wat zegt. Op deze manier kan een dove of slechthorende medewerker laagdrempelig een gesprek beginnen.
Achtergrondgeluiden worden weggefilterd. De spreker wordt geïdentificeerd waardoor iedere microfoon alleen die persoon weergeeft.

Beter participeren op de werkvloer

Bedrijven als Rabobank, KPN en de Nationale Politie maken inmiddels gebruik van Speaksee.
‘Een slechthorende medewerkster bij de politie kon lastig volgen wat er in gesprekken werd gezegd. Haar leidinggevende is op zoek gegaan naar een oplossing. Door de inzet van Speaksee maakt de medewerkster nu meer deel uit van het team, omdat ze gesprekken goed kan volgen en actief kan deelnemen. ‘
‘Technologie zorgt ervoor dat iemand beter kan participeren op de werkvloer,’ zegt Jari.

Je mag zijn wie je bent

De uitstraling van het Speaksee apparaat is een bewuste keuze. Soort Apple ‘look and feel’ met kleurtjes. Niet het doel zo klein mogelijk en onzichtbaar maken en ook niet grijs en grauw, maar laat de technologie feilloos integreren in het spectrum van technische producten die er al zijn in de kantooromgeving. ‘Laat doven en slechthorenden er trots op zijn. Je hoeft je beperking niet te verbergen. We willen juist uitstralen dat je moet kunnen zijn wie je bent,’ aldus Jari.

Participatie van doven en slechthorenden

‘Het microfoonsysteem is zo intuïtief mogelijk gemaakt. Zodat gebruikers er zelf mee aan de slag kunnen. Mochten ze er niet uitkomen, zijn we altijd bereid te ondersteunen.’
‘Daarnaast zijn we aan het werk met een sociaal culturele handleiding, om de participatie van de dove en slechthorende collega te stimuleren: in relatie tot het Speaksee apparaat, maar ook in algemene zin voor doven en slechthorenden.’

Corona leidt tot nieuw product

‘Van de één op de andere dag kwam mijn vader door Covid-19 thuis te werken. Vergaderingen waren online en mijn vader kon alleen communiceren via mails. Toen is AutoCaption ontwikkeld’, vertelt Jari.
‘Speaksee AutoCaption zet de audio die de computer ontvangt om naar live ondertiteling op je scherm. Hierdoor kun je online vergaderingen makkelijker volgen. AutoCaption kan ook worden gebruikt voor online trainingen, webinars, podcasts of online video’s.’

De belangrijkste leerpunten

Wat zijn de belangrijkste leerpunten tot nu toe? ‘Stel de gebruiker centraal in je ontwikkeling. Probeer zoveel mogelijk te testen met prototypes en probeer vooral de problemen van de gebruiker te identificeren, maar vraag niet aan de gebruiker om de oplossing. Daar is de innovator voor om een oplossing te zoeken. Test zoveel mogelijk en bekijk met eigen ogen of de persoon echt met deze oplossing is geholpen.’

Zet het belang van de doelgroep voorop

In de praktijk wordt Speaksee niet vergoed door UWV. De vergoeding moet via de zorgverzekeraar lopen. Lastige zaak, want de businesscase ligt bij het UWV, zij kunnen veel tolkkosten besparen.
‘Ik geloof echt in de beste bedoelingen van iedereen, maar toch is er na ruim 2 jaar nog steeds geen vergoeding, ondanks de mogelijke besparing van €1929 per dove of slechthorende per jaar. Laten we tot de kern komen en kijken naar wat een dove of slechthorende medewerker kan helpen. Zet de mensen voorop waarover het gaat en denk in oplossingen,’ aldus Jari.

Neem als bedrijf deel aan de CTI Challenge

Een eerdere pilot heeft aangetoond dat Speaksee helpt in de participatie van doven en slechthorenden de op werkvloer. Jari zou graag een nieuwe pilot starten om de impact op grotere schaal te volgen, ook aan de hand van nieuwe inzichten. Speaksee staat open voor bedrijven die dit willen verkennen.

Wil jij als bedrijf ook je verhaal delen?

Werk je in jouw organisatie met een technologie voor mensen met een beperking of heb je een technologie ontwikkeld? Deel dan jouw verhaal.