Samenwerking tussen mens en robot biedt nieuwe perspectieven

Robots zijn uitermate geschikt om taken van werknemers gedeeltelijk over te nemen of te verlichten. Vooral collaboratieve robots (cobots), waarbij mens en machine samenwerken, bieden tal van nieuwe mogelijkheden. Door herverdeling van taken is het werk efficiënter in te richten: mens en robot doen beide waar ze goed in zijn en vullen elkaar aan. Het gaat dan om fysieke en cognitieve taken waarmee mensen moeite hebben, in zowel productieomgevingen als bijvoorbeeld sociale werkbedrijven. De robot kan niet alles van de werknemer overnemen, maar wel taken die veel kracht vergen, precisiewerk of eentonig werk. Zo is in de taakverdeling tussen mens en robot veel winst te behalen.

Samenwerking tussen mens en robot

“Crux van het verhaal is dat we bij het ontwerpen van robots, andere nieuwe technologieën en werkprocessen veel meer rekening moeten houden met de capaciteiten en het gedrag van mensen”, vertelt onderzoeker prof. Michiel de Looze van TNO. “Dan hebben we het over een optimale samenwerking tussen mens en machine op de werkvloer. We hebben een operator support systeem ontwikkeld, waarbij medewerkers snel en foutloos producten kunnen assembleren. Een uitkomst voor de maakindustrie en mensen met verschillende opleidingsniveaus: van hoog opgeleid tot en met ongeschoold.”

“Als TNO brengen we de capaciteiten van mensen en de technologische mogelijkheden bij elkaar. Werk dat voor bepaalde groepen nooit was weggelegd, maak je zo wel toegankelijk”

Augmented reality toepassen bij assembleren

Ruud Keulen, directeur Operations van Thomas Regout, bevestigt dat. Het bedrijf dat hoogwaardige telescoop geleidesystemen produceert, werkt met TNO en zo’n vijftien andere partners samen in het Europese project HORSE dat zich concentreert op de samenwerking tussen mens en robot voor het mkb in de industrie. Binnen dit EU-project richt TNO een Competence Centre in, waarbij bedrijven, eindgebruikers en universiteiten zijn betrokken. Thomas Regout heeft binnen dit project een rol als fieldlab. Er staan verschillende pilots op het programma, zoals het toepassen van augmented reality (AR) bij het assembleren van complexe gereedschappen.

Geprojecteerde werkinstructies

“Om goed te kunnen assembleren, heb je als medewerker jarenlange training en ervaring nodig. Met het support systeem van TNO hoeft dat niet meer”, vervolgt Keulen. “Je krijgt instructies op je werkplek geprojecteerd: pak die component uit dat bakje en bevestig het op die manier. Het systeem loodst je stap voor stap door het assemblageproces. Niet-getrainde werknemers kunnen zo direct aan de slag. We hebben het getest met TNO en toen bleek dat een totaal onervaren persoon net zo snel en foutloos werkt als iemand met jarenlange ervaring. We kunnen daardoor personeel veel flexibeler inzetten en onze opleidings- en productiekosten verlagen.”

Werk toegankelijk maken

“In ons onderzoek betrekken we dus niet alleen de fysieke robot, maar ook andere technologieën als AR”, vertelt TNO-onderzoeker Gu van Rhijn. “Het systeem waarover Ruud Keulen vertelt, helpt bedrijven snel, foutloos en flexibel verschillende producten te assembleren. Voor het mkb betekent het dat mensen flexibel kunnen worden ingezet die snel en foutloos werken. Maar het opent ook perspectieven voor mensen die weinig kans hebben op de arbeidsmarkt door beperkingen of een lage opleiding. Zij kunnen nu complexe taken uitvoeren waar anders geen sprake van kon zijn. Zo slaan we twee vliegen in één klap. Als TNO brengen we de capaciteiten van mensen en de technologische mogelijkheden bij elkaar. Werk dat voor bepaalde groepen nooit was weggelegd, maak je zo wel toegankelijk.”

“Een totaal onervaren persoon bleek net zo snel en foutloos te werken als iemand met jarenlange ervaring. Daardoor kunnen we personeel flexibeler inzetten en onze opleidings- en productiekosten verlagen”

Bekijk hieronder het filmpje van de pilot bij Amfors.

Kwetsbare arbeidsmarktpositie

Bruno Fermin van SCBM, het Kenniscentrum en A&O-fonds sociale werkgelegenheid, zoekt met TNO naar mogelijkheden om de inzetbaarheid van mensen met beperkingen te vergroten en daarbij gebruik te maken van technologische hulpmiddelen. “We zijn zeer geïnteresseerd in het operator support system en de demo-opstelling van TNO voor assemblage. Michiel de Looze heeft hier onlangs een presentatie over gegeven voor een aantal leden van Cedris, de landelijke vereniging voor sociale werkgelegenheid. Zij zien hierin kansen om mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie aan regulier werk te helpen. We verkennen nu de mogelijkheden om met een paar sociale werkbedrijven pilots te doen om deze methodiek in de praktijk te beproeven. Zij en hun opdrachtgevers willen namelijk weten in welke gevallen het lonend is en organisatorisch inpasbaar. Het mooie van deze aanpak vind ik ook dat mensen die elke dag werkzaamheden verrichten als in- en ompakken nu complete taken kunnen uitvoeren. Zo worden alle partijen er beter van.”

Vraagstukken over interactie mens en robot

Robots, cobots, AR: het is nog maar een kleine greep uit de veelheid aan technologieën die TNO onderzoekt om nieuwe mogelijkheden te verkennen om het werk efficiënter te maken en tegelijkertijd mensen in en aan het werk te helpen. Michiel de Looze: “We richten ons op allerlei vraagstukken rond de interactie tussen mens en robot. Denk aan het op afstand aansturen door de mens van robots die zwaar, gevaarlijk of complex werk overnemen. We ontwikkelen exoskeletten die mensen ondersteunen bij fysiek zwaar werk. In het open innovatiecentrum i-Botics werken we met de Universiteit Twente aan deze en andere gerobotiseerde toepassingen. We beproeven nieuwe technologische combinaties mens-robot in het lab, maar ondersteunen ook concreet bedrijven die hiermee aan de slag willen gaan.”