Coalitie Technologie voor Inclusie (CTI) deelt lessen uit pilots
In hoeverre biedt technologie meerwaarde voor mensen met een ondersteuningsvraag. Lees de belangrijkste inzichten uit het onderzoek van CTI.
Lees meer
Cobots
Een cobot, of collaboratieve robot, ondersteunt mensen in hun werk door naast en met hen samen te werken. Een mooi voorbeeld van inclusieve technologie met het oog op duurzame inzetbaarheid.
Wat is een cobot?
Een cobot is een vorm van (programmeerbare) robottechnologie die bestaat uit een flexibele arm met een gripper (grijper) om voorwerpen mee op te pakken en te verplaatsen of te kantelen. Collaboratieve robots kunnen veilig gebruikt worden in de nabijheid van mensen. Ze zijn bedoeld ter ondersteuning van manuele werkzaamheden, waarbij ze bijvoorbeeld repetitief of zwaar werk uit handen kunnen nemen om zo de productiviteit te verhogen.
Verschil tussen cobot en robot
Waar een robot gebruikt wordt om een proces te automatiseren en vaak autonoom werkzaam is, wordt een cobot juist naast mensen gebruikt om deze duurzaam te ondersteunen. Een cobot wordt direct aangestuurd en is niet autonoom werkzaam. Het gebruik van een cobot robotarm is een vorm van automatisering waar de mens centraal staat en past dan ook uitstekend binnen een duurzame onderneming.
Duurzame inzetbaarheid cobot
Een cobot kan veel voordelen bieden op de werkplek voor mensen met een ondersteuningsvraag. Met de ondersteuning van een cobot kunnen zij hun werkzaamheden namelijk toch uitvoeren, net als alle andere werknemers zonder ondersteuningsvraag. Dit biedt nieuw perspectief op de arbeidsmarkt.
Voordelen cobot:
- Repeterend werk uit handen nemen
- Zwaar werk verlichten
- Veilig werken
- Productiviteit verhogen
Cobots en repeterend werk
Ook wanneer een terugkerende handeling heel precies moet worden uitgevoerd, zijn cobots uitermate geschikt. De belasting van werknemers neemt af en zijn daardoor duurzaam inzetbaar. Indien nodig, kan de cobot zelfs een deel van de zwaardere werkzaamheden overnemen van een werknemer met een lichamelijke beperking.
Cobots om zwaar werk te verlichten
Bij repeterende handelingen met zware producten is een cobot een waardevolle toepassing, die de hoge fysieke belasting van een werknemer drastisch kan verminderen. De collaboratieve robot verwerkt probleemloos herhaaldelijk producten met een gewicht tussen de 10 en 20 kg. Door een dergelijk obstakel weg te nemen bij een werknemer, kan deze makkelijker deel uit (blijven) maken van het werkproces.
Veilig werken met een cobot
Een cobot ondersteunt mensen op een veilige manier in hun werkproces. Cobots hebben ingebouwde veiligheidsmaatregelen zodat zij direct naast mensen kunnen worden ingezet. Dit betekent bijvoorbeeld dat er een veiligheidsstop op zit. Ook is de cobot uitgerust met een groot aantal sensoren. Hierdoor stopt de robot tijdig met bewegen en kan een medewerker zelf met de hand de robotarm tegenhouden.
Hoe een cobot de productiviteit verhoogt
Een collaboratieve robot kan 24 uur per dag gebruikt worden, waarbij de precisie en consistentie van het werk nooit verminderen. Op deze manier wordt de output verhoogt, zonder daarbij aan kwaliteit in te leveren. Verder is een cobot eenvoudig te programmeren en intuïtief in het gebruik, waardoor bijna iedereen er in de praktijk mee kan werken.
Een cobot en duurzame inzetbaarheid
Een cobot kan uitstekend gebruikt worden door zowel mensen met als zonder een ondersteuningsvraag. Door zwaar tilwerk of precisiewerk zoals solderen of schroeven letterlijk en figuurlijk uit handen te nemen, is een cobot het perfecte hulpmiddel om mensen duurzaam te ondersteunen in hun werkzaamheden.
Cobots voor mensen met een ondersteuningsvraag op de werkplek
Cobots kunnen mensen met een fysieke ondersteuningsvraag ondersteunen bij de uitvoering van manueel werk. Zo kan het werk samen worden uitgevoerd en zorgt het ervoor de persoon kan worden ingezet op de arbeidsmarkt.
Soorten ondersteuningvragen en inzet cobots:
- Verlies van kracht in armen/ handen
- RSI (Repetitive Strain Injury)
- Amputatie/ ontbrekende vingers of ledematen
- Motorische beperkingen
- Artritis en reuma
- Blessures aan schouders, arm of hand
In welke industrieën worden cobots gebruikt?
Cobots zijn breed inzetbaar en kunnen daarom de productiekosten in uiteenlopende industrieën verminderen. Eigenlijk kan een cobot geïntegreerd worden in ieder productieproces waar manueel werk gedaan wordt, met enkelvoudige handelingen. Dat kan bijvoorbeeld als onderdeel van een team met meerdere mensen, als onderdeel van het lopende bandproces (de pick & place cobot) maar ook door iemand individueel te ondersteunen met lift- of precisiewerk.
Industrieën waar cobots gebruikt worden:
- Productie
- Automotive
- Logistiek
- Voedselindustrie
- Farmaceutische industrie
- Elektronica-industrie
Cobots in de praktijk
Veel bedrijven en andere instanties hebben al een cobot in gebruik genomen of zijn in de verkennende fase van de mogelijkheden aanbelandt. We hebben als kennisplatform een aantal van deze praktijkvoorbeelden verzameld, om een idee te geven van wat er allemaal mogelijk is met het inzetten van een cobot.
Freesbank bedienen met cobot: praktijkvoorbeeld de Zuidhoek
Bij werk- leerbedrijf de Zuidhoek in Zierikzee wordt tegenwoordig gebruik gemaakt van cobots om aluminium te frezen. Zo wordt de cobot die hier gebruikt wordt niet alleen ingezet in de productie, maar ook als onderwijsmiddel. Dit is een prachtig voorbeeld van de brede inzetbaarheid van de cobot in een duurzame omgeving. Zo wordt mensen die een extra steuntje nodig hebben de mogelijkheid gegeven om (weer) te participeren in de arbeidsmarkt.
Repeterend werk verminderen met cobot : praktijkvoorbeeld Inclusief Groep
Werk- leerbedrijf Inclusief Groep uit Nunspeet heeft met succes een cobot geïntegreerd bij hun werkzaamheden op de locatie in Harderwijk. Door de cobot in te passen in het productieproces, is er repetitief werk uit handen genomen én is de productie omhoog gegaan. Een echte win-winsituatie, dus!
Zwaar werk verlichten met cobot: pilot door UW Utrecht
Sociaal ontwikkelbedrijf UW uit Utrecht heeft met een pilot getest of het daar duurzaam mogelijk was om met een cobot zonnepanelen te assembleren. En wat bleek? De cobot was uitstekend geschikt om te ondersteunen in dit zware en repeterende werk!
Uiteindelijk bleek in dit geval dat de kosten niet op zouden wegen tegen de opbrengsten. Uiteindelijk is geen enkele werknemer of werksituatie precies gelijk en zijn er ook verschillende soorten duurzame hulpmiddelen beschikbaar op de markt. Een exoskelet is een ander veelgebruikt middel om te ondersteunen bij zwaar en repetitief werk.
Voorbeeld van inzet cobot bij kwaliteitscontrole
Bekijk meer inclusieve technologieën
Meer weten over duurzaam ondernemen met de hulp van een cobot
Kennisalliantie Inclusie en Technologie is het kennisplatform waar inclusieve technologie centraal staat. Cobots zijn bij uitstek geschikt om mensen ondersteuningsvraag op de werkplek aan passend en blijvend werk te helpen. Meer weten over cobots of andere inclusieve technologieën? Neem dan contact met ons op.
Artikelen over cobots
Pilot UW Utrecht – geen cobot, maar wel andere opbrengsten
Werknemers van UW ervaren dat werk als zwaar en/of complex. Zou het werk met behulp van een cobot minder belastend en daardoor beter en duurzaam toegankelijk worden voor meer mensen met een beperking? De pilot leerde dat een cobot weliswaar een oplossing kan zijn, maar dat de vereiste investering niet in verhouding zou staan tot de verwachte meerwaarde. Wel heeft de pilot geleid tot nieuwe inzichten en een andere, goedkopere oplossing die de werkbelasting vermindert. Bekijk uitkomsten van de pilot.
Lees meer
Leiden cobots en augmented reality tot meer en beter werk?
Vooral mensen met een fysieke, cognitieve of andere beperking hebben baat bij ondersteuning door mensgerichte technologie. Dat blijkt onder meer uit een praktijkproef met zogeheten inclusieve technologie die TNO hield bij Amfors, het sociaal werkbedrijf in de regio Amersfoort. “Bij Amfors vinden wij het belangrijk om in te zetten op inclusieve technologie. Het vergroot de mogelijkheden van onze medewerkers om zelfstandiger te werken en meer complex werk op te pakken. Bovendien geeft het hen meer plezier in het werk en participeert men zo volwaardig in de samenleving”, zegt Amfors-directeur Ronald de Koning enthousiast. Moeilijke taken makkelijk maken Er zijn veel vacatures in de maakindustrie en tegelijkertijd staan er mensen zonder werk aan de kant. Inclusieve technologie maakt moeilijke taken makkelijk en kan beide problemen helpen oplossen. Zo kunnen ook lager geschoolde medewerkers eenvoudig vaardigheden leren en optimaal presteren. TNO doet al jaren onderzoek naar de inzet van inclusieve technologie om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan zinvol werk te helpen en werkenden duurzaam inzetbaar te houden, kortom te includeren in het arbeidsproces. Fysieke of collaboratieve robots (cobots) nemen gedeeltelijk taken over waar mensen met een beperking moeite mee hebben zoals zwaar, gevaarlijk, precies of eentonig werk. Daarnaast maakt augmented reality (AR) het mogelijk instructies op de werkplek te projecteren, waardoor medewerkers zonder voorafgaande training taken kunnen verrichten die ze anders onmogelijk aan zouden kunnen. “Eén tot twee uur werken met het Operator Support Systeem deed de zelfwaarde van de medewerkers zichtbaar groeien” Technologie geen bedreiging, maar een kans “Samenwerking tussen mens en machine staat momenteel volop in de belangstelling, omdat mensen met een beperking daardoor werk kunnen doen dat anders voor hen onbereikbaar was. Dat geldt zowel voor sociale werkbedrijven als het reguliere bedrijfsleven. In deze krappe arbeidsmarkt kan het voor ondernemers aantrekkelijk zijn mensen in dienst nemen die ze anders nooit hadden aangenomen. Zo is technologie geen bedreiging, maar biedt deze juist tal van nieuwe mogelijkheden op werkgebied”, zegt TNO-onderzoeker Gu van Rhijn. De mogelijkheden van inclusieve technologie In het onderzoek naar deze ontwikkelingen werkt TNO nauw samen met gerenommeerde instituten als het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC), VU Athena en Technopolis. Om in de praktijk naar de mogelijkheden voor mensen uit kwetsbare arbeidspositie te kijken, werkt TNO – in de Kennisalliantie Inclusie & Technologie (KIT) – samen met kenniscentrum en A&O-fonds sociale werkgelegenheid SBCM en met Cedris, de landelijke vereniging voor sociale werkgelegenheid. Dat opent de weg naar de sociale werkbedrijven en sociale ondernemingen in ons land om daar met proeven aan te tonen dat technologieën hier vruchten afwerpen. Via KIT worden de resultaten van alle projecten publiek beschikbaar gesteld. “Inclusieve technologie vergroot de mogelijkheden van onze medewerkers om zelfstandiger te werken en meer complex werk op te pakken” Zonder ervaring direct aan de slag Dat bleek bijvoorbeeld bij Amfors waar 1.150 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken in onder meer het groen, metaal, productie en schoonmaak. De proef is gehouden bij medewerkers die armaturen voor led-straatverlichting assembleren. Afhankelijk van de activiteit en het niveau van de medewerker duurt het leren van de benodigde vaardigheden normaal gesproken weken. TNO heeft in deze pilot bij Amfors een Operator Support Systeem (OSS) ingezet dat de werkinstructies stap voor stap op het werkblad of op het product projecteert. Medewerkers zien steeds welke handeling ze op dat moment moeten verrichten, waardoor mensen zonder enige ervaring direct aan de slag kunnen. Veelbelovende resultaten De resultaten van de proef zijn veelbelovend: een grote meerderheid is positief over het OSS. Ze vinden de projecties prettiger dan mondelinge uitleg en kunnen hun aandacht veel beter bij het werk houden. Verder geven verreweg de meesten aan hierdoor moeilijker werk aan te kunnen dan voorheen. Uit tijdmetingen bleek dat na het assembleren van drie producten de cyclustijd al met 30 procent is gedaald en daarmee het niveau is bereikt van ervaren medewerkers. Volgens een begeleider van de groep deed één tot twee uur werken met het systeem de zelfwaarde van de medewerkers zichtbaar groeien. Snel en foutloos werken geeft mensen zelfvertrouwen en plezier in het werk. Opleidings- en productiekosten dalen Het Operator Support Systeem is ook ingezet en getest met en bij diverse hightech bedrijven zoals Thomas Regout, Omron, Bronkhorst, Variass en Vekon in de assemblage van complexe en steeds variërende productvarianten. Ook hier bewijst het systeem zijn meerwaarde. Onervaren personen werken dankzij het OSS net zo snel en foutloos als iemand met ervaring. Personeel is veel flexibeler in te zetten en de opleidings- en productiekosten gaan omlaag. “Uit tijdmetingen bleek dat na het assembleren van drie producten de cyclustijd met 30 procent is gedaald en daarmee het niveau is bereikt van ervaren medewerkers” Interesse bedrijfsleven voor praktijkproeven “We zien dan ook dat verschillende sectoren in het bedrijfsleven, vooral de maakindustrie, interesse tonen voor ons onderzoek en de praktijkproeven”, zegt Harry de Boer van TNO Gezond Leven. “Door technologieën als cobots, exoskeletten, augmented en virtual reality vergroten we de kansen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en worden zij interessanter voor werkgevers. We laten nu zien dat het voor beide partijen profijtelijk is. Het inzetten van bijvoorbeeld een OSS verlaagt de drempel voor ondernemers om mensen met beperkingen in hun organisatie te laten werken.” Op hoger niveau inzetbaar De komende tijd staan meer praktijkproeven op het programma. Na de eerste goede resultaten is er meer inzicht nodig om inclusieve technologie verder op te schalen. TNO wil de technologie verfijnen door deze nog beter te laten aansluiten op zowel beperkingen en vaardigheden van mensen als op verschillende processen in bedrijven. Daarnaast is er meer inzicht nodig in langetermijneffecten van deze technologieën op productiviteit, leertijd, inzetbaarheid en ontwikkeling van mensen. “We beginnen niet bij de techniek, maar bij het proces en de mens”, zegt Van Rhijn. “Om welke beperkingen en competenties van mensen gaat het, welk productieproces, welke taken en handelingen. Door dat goed in kaart te brengen kun je systemen op maat bouwen en ze individueel afstemmen. Zo worden mensen meer, breder en op hoger niveau inzetbaar.”
Lees meer
Derde pilot Kennisalliantie Inclusie en Technologie van start bij UW Utrecht
UW gaat testen of inzet van de cobot de productie kan verhogen en het werk minder zwaar kan maken voor medewerkers. Daarmee start de derde pilot onder de vlag van de Kennisalliantie Inclusie en Technologie (KIT), een initiatief van TNO, Cedris en SBCM. Het doel van KIT is de meerwaarde van innovatieve techniek voor sociale werkgelegenheid te onderzoeken. Het vraagstuk van UW UW Metaal produceert in opdracht van Sunbeam uit Zeist al jaren metalen frames voor het monteren van zonnepanelen op platte daken. De medewerkers bij Metaal bestaan voor het grootste deel uit SW-medewerkers en Wajong’ers. Zij ervaren het werk als fysiek zwaar door het repeterende karakter ervan. Dit is voor de ouder wordende SW-medewerkers in toenemende mate een probleem. Daarnaast is het werk door de zwaarte en de complexiteit in het algemeen minder geschikt voor mensen met fysieke beperkingen. Draagt de inzet van een colloborative robot bij aan de oplossing? Door de energietransitie neemt de vraag naar zonnepanelen toe. UW zou de productie daarom willen opvoeren, zonder dat de begeleidingstijd voor medewerkers oploopt of dat de kwaliteit van het product afneemt. Een flexibele robot (cobot) kan daar mogelijk voor zorgen. UW zet tijdens de pilot de cobot in voor de taken die medewerkers vanwege het repeterende karakter als fysiek zwaar ervaren en voor complexe handelingen. TNO onderzoekt vervolgens wat de kosten en baten zijn van de inzet van deze cobot. Wat zijn de effecten op de inzetbaarheid en persoonlijke ontwikkeling van medewerkers? Wordt het werk op deze manier toegankelijker voor een bredere doelgroep? En kan de productie omhoog door de inzet van de cobot? Derde pilot onder de vlag van de Kennisalliantie Inclusie en Technologie In een serie van vijf pilots onderzoeken en stimuleren SBCM en Cedris samen met TNO de mogelijkheden van de inzet van technologie voor de sociale werkgelegenheid. Hiervoor zijn de drie partijen samen een Kennisalliantie Inclusie en Technologie (KIT) aangegaan. In die kennisalliantie wordt de expertise van TNO gekoppeld aan het netwerk van Cedris en de kennis van SBCM op het gebied van passend werk en de ontwikkeling van medewerkers. De pilot bij UW is de derde in de reeks. Eerder startten al een pilot bij Amfors en bij Senzer. De resultaten van de pilot bij Amfors worden binnenkort bekend. Meer informatie Wilt u weten hoe de eerdere pilots eruitzien? Bekijk dan de filmpjes over de pilots bij Amfors en bij Senzer.
Lees meer