Onderzoek ‘De cobot als collega’ over kansen voor inclusief (samen)werken

De belofte van de cobot

“De cobot is één van de technologieën met grote potentie om werk toegankelijker te maken,” aldus de onderzoekers. De belofte is groot: cobots kunnen repeterend, zwaar of specialistisch werk uit handen nemen en zo het werk aangenamer en duurzamer maken.

Maar zoals vaak met technologie, zitten er ook haken en ogen aan. Een cobot kan het werkproces eentoniger maken of juist het werkplezier verminderen als taken te ver worden geautomatiseerd. “De kwaliteit van arbeid is hierbij een belangrijk aandachtspunt. De manier waarop mens en cobot samenwerken, beïnvloedt direct de werkervaring van de menselijke collega.”

Cobots in de praktijk: drie pilots

Om de impact van cobots op de werkvloer te verkennen, werden drie pilots uitgevoerd bij werkontwikkelbedrijven. Elk met een eigen vraagstuk en elk met een andere toepassing van de cobot.

Pilot 1: Palletiseren van dozen
Het stapelen van pallets is fysiek belastend werk. In deze pilot vulde een medewerker de dozen, waarna de cobot deze automatisch op de juiste plaats op de pallet stapelde. Met als resultaat minder fysieke belasting.

Pilot 2: Laswerkzaamheden
Door een tekort aan gekwalificeerde lassers onderzochten de deelnemers of een cobot kon bijspringen. Die nam specialistisch laswerk over, terwijl medewerkers zich op omliggende taken konden richten. Een slimme manier om schaarse capaciteit effectief in te zetten.

Pilot 3: Schroefwerkzaamheden
Schroefwerk lijkt eenvoudig, maar is voor veel medewerkers fysiek belastend. Hier kon de cobot een deel van de handelingen overnemen, waardoor de kans op klachten aan handen en polsen verminderde.

Wat levert het op?

Uit de pilots kwamen drie waardevolle inzichten naar voren:

1. Ontwikkeling van medewerkers
   Cobots maken het mogelijk voor medewerkers om nieuwe technische vaardigheden op te doen. Ze kunnen leren om cobot-operator te worden zonder uitgebreide programmeerkennis.
2. Minder fysieke belasting
   Door repeterende en zware taken deels te automatiseren, blijft werk fysiek haalbaar voor een bredere groep werknemers. En dat verlengt hun inzetbaarheid.
3. Betere benutting van arbeidspotentieel
   Dankzij cobots kunnen medewerkers taken uitvoeren waarvoor ze eerder niet geschikt leken. Dit biedt hen meer kansen op de werkvloer en zorgt voor organisaties dat zij meer mensen kunnen inzetten voor de werkzaamheden.

Randvoorwaarden voor succes

Het onderzoek levert ook concrete adviezen op voor organisaties die met cobots aan de slag willen:

• Bepaal vooraf wat je wilt bereiken: Efficiëntie? Kostenbesparing? Duurzame inzetbaarheid?
• Zorg voor duidelijke randvoorwaarden: Denk aan budget, kaders en technische ondersteuning.
• Betrek de organisatie: Creëer draagvlak met heldere communicatie en benoem een aanjager binnen het team.

En nu?

De pilots laten veelbelovende resultaten zien van de inzet van cobots. Tegelijkertijd laat het onderzoek ook zien dat we nog niet alles weten: welke werkprocessen lenen zich het best voor samenwerking tussen mens en cobot? En hoe borgen we dat de kwaliteit van werk behouden blijft? Het antwoord ligt in verder praktijkonderzoek met de werkvloer als uitgangspunt. Alleen dan kan de cobot echt een waardevolle collega worden.

Meer weten?

Lees het volledige artikel over het onderzoek in Sociaal Bestek. Wil je meer informatie over cobots en werkplekondersteunende technologie? Lees de uitgebreide informatie over cobots en bekijk de praktijkvoorbeelden.

Geïnspireerd geraakt door het verhaal en overweeg je een cobot aan te schaffen? Vanaf 1 oktober 2025 kunnen mkb-bedrijven subsidie aanvragen voor de aanschaf én implementatie van arbeidsondersteunende inclusieve technologie. Lees meer informatie over de subsidieregeling. Heb je nog vragen? Meld je dan aan voor één van de webinars.