Inclusieve technologie invoeren: veranderen met oog voor mensen en hun omgeving

In dit vervolgartikel verschuiven we de blik van waar te beginnen naar hoe verder te gaan. Het implementeren van inclusieve technologie vraagt namelijk meer dan alleen een slimme keuze of een goed idee. Het is een veranderproces dat raakt aan zowel mensen als systemen: aan overtuigingen, aan werkprocessen, aan cultuur en aan structuur. De uitdaging is om technologie zó in te bedden dat zij niet alleen toegankelijk en bruikbaar is voor iedereen, maar ook duurzaam gedragen wordt in de organisatie.

Daarom onderzoeken we in dit artikel hoe je inclusieve technologie kunt implementeren met oog voor zowel de menselijke kant van verandering als de systemische context waarbinnen deze verandering plaatsvindt.

Waarom inclusieve technologie?

Technologie helpt ons dagelijks: van spraakbediening in de auto tot apps die ondersteunen bij het leren van taal of bij het begrijpen van informatie. En technologie kan mensen met een ondersteuningsvraag ook prima helpen!

Toch is het in de praktijk niet zo simpel. Veel technologie wordt bedacht zonder goed te weten wat gebruikers echt nodig hebben. Ook wordt het vaak op een formele, eenrichtingswijze ingevoerd. Of wordt het door een enkeling omarmd en vervolgens voor de hele organisatie gekocht. Daarbij wordt weinig rekening gehouden met de mensen die ermee moeten werken. In dit artikel leggen we uit hoe je technologie succesvol invoert in een organisatie, met extra aandacht voor inclusie. We gebruiken hierbij twee bekende modellen uit de veranderaanpak (UTAUT en Diffusion Of Innovations) om te laten zien wat werkt.

Waarom mensen wel of niet technologie accepteren: vier belangrijke factoren

Het eerste technologie acceptatie model (UTAUT, Venkatesh, 2003) kijkt naar waarom mensen technologie wél of juist niet gaan gebruiken. Het benoemt vier factoren:

1. Verwachting van verbetering
   Mensen gebruiken iets sneller als ze denken dat het hen echt helpt, bijvoorbeeld om beter mee te kunnen doen in hun werk of dagelijks leven. Het helpt dus om het doel en het nut van de technologie goed te benoemen. Een startprobleem bij de gebruiker helpt dus enorm om dit te illustreren.
2. Makkelijk te gebruiken
   Hoe eenvoudiger, logischer en intuïtiever de technologie werkt, hoe sneller mensen het gebruiken. Dat geldt zeker voor mensen die minder handig zijn met computers of telefoons. Het helpt dus om mensen de technologie te laten ervaren, want veel mensen hebben iets van technologie-angst (het zal wel niet werken bij mij); dat zit de eerste stap vaak in de weg.
3. Wat anderen ervan vinden
   Als collega’s, vrienden of leidinggevenden positief zijn, durven mensen het sneller aan. Je kunt dit stimuleren door voorbeelden te laten zien of mensen uit te nodigen om hun ervaring te delen.
4. Ondersteuning en hulpmiddelen
   Betrokkenheid bij de keuze, goede uitleg, hulp bij vragen, en bijvoorbeeld aangepaste apparatuur maken het verschil. Mensen die mee worden genomen in het proces van ontwikkeling van de tool, gaan deze eerder gebruiken. Ook helpt het om te weten dat er altijd hulp beschikbaar is als het even niet lukt: een goede helpdesk of coaching tijdens het eerste gebruik is dus essentieel bij het invoeren van technologie.

Dit model werkt eigenlijk bij alle soorten technologie en bij alle groepen: vier factoren sturen het gedrag. Maar bij inclusieve technologie komt daar eigenlijk nog een extra factor bij. Niet alleen de gebruiker moet overtuigd zijn, maar ook bijvoorbeeld de begeleider of werkcoach die de technologie aanreikt moet positief zijn over de technologie. Aangezien deze vaak meer gericht is op mensen dan op processen of techniek, is dit een extra moeilijkheid. Het is dus belangrijk om bij het invoeren van technologie zowel de gebruiker als de begeleider actief te betrekken.

Hoe een vernieuwing zich verspreidt

Bovenstaand model gaat uit van individuele acceptatie. Maar mensen werken in groepen. Meestal verspreidt een nieuwe tool of nieuwe methode zich volgens een bepaald patroon door een groep mensen. Je hebt voorlopers en achterblijvers. Als je goed kijkt zijn er vijf soorten gebruikers te onderscheiden, die allemaal op hun eigen tijd, de technologie zullen omarmen (Diffusion Of Innovations, Rogers, 1962):

1. De innovators: de mensen die als eerste iets nieuws willen proberen.
2. De early adopters: de voorlopers die anderen vaak inspireren.
3. De early mayority: de groep die pas wil instappen als ze bewijs zien dat het werkt.
4. De late mayority: de achterhoede die sceptisch blijft.
5. En ten slotte de Laggards, mensen die alleen meegaan als het echt niet anders kan.

Om technologie succesvol in te voeren, moet je deze groepen herkennen en per groep bewust instrumentarium inzetten. Geef groep één vooral de ruimte en luister naar hun ideeën, zij zijn de aanjagers van de verandering. Geef groep twee de ruimte om te experimenteren. Vooral groep drie is belangrijk voor de uiteindelijke verspreiding van innovatie in de organisatie: als een begin van deze groep enthousiast is, volgen anderen sneller. Bedien hen met focus op het doel van de technologie. Groep vier komt pas in actie met bewijs. Zorg dat dat er ligt in de eigen organisatie, gebruik daarbij de mensen die de technologie al gebruiken. Groep vijf kun je helpen met goede training zodat ze in ieder geval weten hoe ze de technologie moeten gebruiken (als het moet).

Hoe zorg je voor een goede invoering?

Als je beide modellen samen bekijkt, kun je een paar belangrijke lessen trekken voor het geval je technologie wilt implementeren:

1. Begin samen met de gebruikers
   Werk vanaf het begin samen met de mensen die de technologie gaan gebruiken. Laat hen meedenken en testen. Zo vergroot je de kans dat de technologie echt past bij wat zij nodig hebben. Betrek ook begeleiders of werkcoaches; zij zijn vaak de schakel naar de eindgebruiker.
2. Zorg voor begeleiding vanaf het begin
   Laat mensen eerst rustig kennismaken met de technologie, bijvoorbeeld via een proefperiode met goede begeleiding. Dan kun je eventuele drempels snel wegnemen.
3. Laat voorbeelden zien die aanspreken
   Laat mensen uit de doelgroep of collega’s hun positieve ervaringen delen. Dat werkt aanstekelijk en verlaagt de drempel voor anderen.
4. Maak het persoonlijk en duidelijk
   Leg uit waarom het nuttig is voor iemands eigen werk of leven. Laat zien hoe het bijdraagt aan zelfstandigheid, effectiviteit of erbij horen. Mensen willen niet afhankelijk zijn, dus benadruk hoe de technologie juist helpt om dingen zelf te kunnen doen.
5. Geef vertrouwen en vang vragen goed op
   Zorg dat mensen weten dat ze fouten mogen maken en dat er hulp is. Zeker voor de groep die terughoudend is, is dit belangrijk. Zonder hulp vallen mensen vaak terug in oude gewoontes.
6. Kijk naar het hele systeem
   Technologie werkt niet op zichzelf. Je moet ook kijken naar de rest van de organisatie. Denk aan de rol van leidinggevenden, ICT-afdeling, leveranciers en collega’s van de HR afdeling. Alles moet meewerken.

Tot slot: technologie werkt alleen als mensen meedoen

Nieuwe technologie heeft pas waarde als mensen er ook echt mee aan de slag kunnen en willen gaan. Investeren in technologie betekent dus ook investeren in mensen. Het vraagt aandacht, tijd en vertrouwen. Niet alleen voor de techniek, maar juist voor het proces van veranderen: implementatie van technologie blijft echt mensenwerk.

Meld je aan voor de workshop: Inclusieve technologie implementeren – mensen écht meekrijgen

Hoe zorg je dat technologie écht bijdraagt aan het werk en leven van mensen met een ondersteuningsvraag? In deze interactieve workshop van twee uur ontdek je hoe je technologie invoert met oog voor zowel de gebruiker als de begeleider. We verdiepen ons in twee bewezen modellen: het UTAUT-model, dat inzicht geeft in waarom mensen technologie wel of niet omarmen, en de Diffusion of Innovations-theorie, die laat zien hoe vernieuwingen zich stap voor stap verspreiden binnen groepen.

Met herkenbare voorbeelden, praktische tips en oefeningen leer je hoe je weerstand vermindert, enthousiasme aanwakkert en draagvlak creëert. Je krijgt handvatten om gebruikers, collega’s én organisaties mee te nemen in het veranderproces.
Deze workshop is speciaal ontwikkeld voor werkconsulenten en begeleiders. Je gaat naar huis met concrete inzichten en tools om technologie niet alleen in te zetten, maar ook duurzaam te laten landen.

Data:

Dinsdag 11 november 15.00-17.00 Empatec – Sneek
Dinsdag 19 november 15.00-17.00 TINT West-Brabant – Oosterhout
Dinsdag 2 december 15.00-17.00 TINT Apeldoorn – Apeldoorn
Woensdag 3 december 15.00-17.00 Den Haag werkt – Den Haag

Meld je aan via deze link

Incompany workshop

Wil je deze workshop incompany voor jouw eigen organisatie? Neem dan contact met ons. Voor deze workshop vragen we een vergoeding.

Subsidie voor inclusiviteitstechnologie voor het mkb

Geïnspireerd geraakt door het verhaal en overweeg je om inclusieve technologie aan te schaffen? Vanaf 1 oktober 2025 kunnen mkb-bedrijven subsidie aanvragen voor de aanschaf én implementatie van arbeidsondersteunende inclusieve technologie. Lees meer informatie over de subsidieregeling. Heb je nog vragen? Neem contact met ons op.