ArtikelenTechnologieënTINTProgramma & pilotsEventsKIT

Inclusieve technologie voor mensen met een psychosociale arbeidsbeperking

Inclusieve technologie is technologie waarmee mensen met een beperking, in dit geval een psychosociale arbeidsbeperking, aan het werk kunnen komen en blijven. Maar hoe bepaal je wat je gebruikt en hoe maak je de beste keuze?
Over dit onderwerp verscheen eerder de kennisclip van instituut Gak met als titel  ‘Hoe zet je technologie in bij werknemers met een psychosociale belemmering’ en de Handreiking technologie en psychosociale belemmeringen.

  • Inclusieve technologie
  • Psychosociale belemmeringen
  • TNO
Inclusieve technologie voor mensen met een psychosociale arbeidsbeperking

Psychosociale problematiek

Onder psychosociale problematiek verstaan wij: depressie, angststoornissen, ADHD of autisme. Mensen kunnen bij het zoeken naar of behouden van werk belemmerd worden. Ze hebben bijvoorbeeld moeite met concentratie, veel last van externe prikkels of tijdsdruk, of ze zijn snel van slag bij kritiek.

Uitgangspunt

Om te bepalen wat iemand met een psychosociale arbeidsbeperking nodig heeft is het volgende uitgangspunt van belang: wat zijn de specifieke belemmeringen waar men in het werk tegenaan loopt. Daarna: welke technologie kan deze belemmeringen wegnemen of verkleinen?

Inclusieve technologie

Welke technologie kan bij mensen psychosociale belemmeringen wegnemen of verkleinen. Een overzicht van acht technologieën en bij welke belemmeringen deze ondersteuning biedt.

Augmented Reality (AR)

AR voegt informatie toe aan de wereld zoals we die zien. Denk hierbij aan werkinstructies of mentale support. AR kan ondersteunen bij geheugenproblemen, bij moeite met logisch redeneren, bij een beperkt voorstellingsvermogen, bij aandacht- en concentratieproblemen, bij het oplossen van problemen, bij het leren van taken. AR kan ook ondersteuning bieden op gebied van sociaal functioneren, bij emotieregulatie en bij motivatieproblemen.

Virtual Reality (VR)

VR maakt het mogelijk om een werkomgeving in 3D te simuleren en deze te tonen via een VR­bril.
VR kan ondersteuning bieden bij het leren samenwerken in een team, het werken met een leidinggevende, het verhogen van de motivatie om het werk uit te voeren, het vergroten van zelfvertrouwen, het verminderen van faalangst en het leren begrijpen van de aard van het werk. VR kan ook ondersteunend zijn aan het geheugen, het redeneren, het vasthouden van aandacht en het waarnemen.

Digitale assistentie

Apps kunnen digitale assistentie bieden. Een digitale assistent kan ondersteunen bij belemmeringen op gebied van sociaal functioneren, bij het reguleren van emoties, bij motivatieproblemen en bij moeilijkheden in het samenwerken. Ook kan het helpen bij het ontwikkelen van eigen regie in het functioneren op het werk.

Serious gaming en gamificatie

Een serious game is een spel waarbij het doel verder gaat dan puur vermaak. Denk aan het verhogen van motivatie, het bevorderen van teamwork of het verwerven van inzicht. Gamificatie is het inzetten van speltechnieken in het werk zelf. Met andere woorden: je pakt facetten uit een spel en voegt deze toe aan het werk of een werksituatie.
Serious gaming en gamificatie kunnen gebruikt worden bij belemmeringen op gebied van geheugen, redeneren en aandacht. Ook kunnen ze helpen bij het sociaal functioneren, het leren reguleren van emoties en het verminderen van angst en agressie.

Monitoring en feedback

Monitoring en feedbacksystemen meten lichaamsfuncties en geven feedback.
Monitoring en feedback kan vooral helpen bij het vitaal en gezond blijven. Daarnaast kan het helpen bij emotieregulatie, wat kan leiden tot een verbeterde hantering van conflicten en omgang met collega’s en leidinggevenden.

Collaborative robots

Een collaborative robot of cobot is een fysieke robot die gemaakt is om vlakbij en met mensen te werken, dit in tegenstelling tot de afgeschermde industriële robots.
De cobot kan specifieke taken van mensen overnemen. Door een slimme verdeling van taken over cobots en mensen, kan het werk voor de mens fysiek beter uitvoerbaar worden en cognitief minder complex.

Sociale robots

Sociale robots kunnen verschillende vormen aannemen zoals een androïde of mensachtige, een dier of een voorwerp.
De sociale robot kan helpen in het sociaal functioneren, bij emotieregulatie, bij het vinden van de motivatie om taken uit te voeren en zelf initiatief te nemen. Ook zijn er sociale robots die hulp bieden bij het onthouden, redeneren, plannen en het nemen van beslissingen en het uitvoeren van dagelijkse activiteiten.

Online platformen

Er zijn diverse online platformen waar mensen met een arbeidsbeperking terecht kunnen. Dit kunnen online hulpmiddelen zijn, waarmee de werknemer bepaalde vaardigheden kan oefenen in het dagelijks leven en op de werkvloer. Het kunnen ook communicatietools zijn die helpen bij het communiceren op afstand of op de werkvloer of support groepen met peers. De bestaande softwaretoepassingen kunnen websites, apps, of leeromgevingen zijn.

Meer informatie

Lees het volledige artikel van TNO met voorbeelden van inclusieve technologie bij psychosociale arbeidsbeperking op Sociaal bestek.

gerelateerde artikelen

Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsraad-rapport ‘Het betere werk’

  • Inclusieve technologie
  • Sociale innovatie
  • Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsraad
  • WWR

Hoe technologie kan bijdragen aan meer, kwalitatief goed werk voor mensen met een beperking. Onlangs presenteerde de WRR – Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid het rapport ‘Het betere werk’. Technologische en sociale innovatie hand in hand Technolisering, flexibilisering en intensivering leiden tot weinig baanzekerheid en daarmee tot een beperkte grip op het leven en inkomenszekerheid. De WRR benadrukt in het rapport dat als technologische en sociale innovatie hand in hand gaan, technologie zeker kan bijdragen aan de kwaliteit en regelruimte van werk. Kennis ontwikkelen en toegankelijk maken is hierbij van belang, aldus de WRR. De Kennisalliantie Inclusie en Technologie (KIT) en de Coalitie Technologie voor Inclusie (CTI) zetten zich daarvoor in. Op 12 december jl. organiseerden ze samen het congres ‘De Kracht van Inclusieve Technologie’ waar de laatste inzichten en concrete praktijkvoorbeelden werden gedeeld. Bekijk de video hieronder voor een terugblik.

Lees meer

Congres focust op kansen van technologie voor mensen met een beperking

  • Inclusieve technologie

Het congres werd georganiseerd door de Coalitie voor Technologie en Inclusie (CTI) en de Kennisalliantie Inclusieve Technologie (KIT). Innovaties voor een inclusieve arbeidsmarkt De arbeidsparticipatie van mensen met een beperking is in Nederland al heel lang te laag. Zelfs nu de economie op volle toeren draait, staan er nog teveel mensen met een beperking langs de kant. Een paar jaar geleden startten CTI en KIT daarom met het onderzoeken van hoe technologische innovatie kan bijdragen aan een inclusievere arbeidsmarkt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een exoskelet voor mensen met fysieke beperkingen. In samenwerking met gemeenten, technologiepartners, sociale werkbedrijven en reguliere bedrijven zijn er inmiddels 10 pilotprojecten uitgevoerd. De pilots laten ook het belang zien van goede analyse, passende mensgerichte oplossingen en maatwerk bij implementatie van technologie. Opgedane kennis en praktijkvoorbeelden werden tijdens het congres gedeeld. Extra investering voor inclusieve werkplekken Tijdens het congres maakte Staatssecretaris van Ark bekend een pilot generieke werkvoorziening te starten. Daarmee wil het ministerie het voor werkgevers simpeler maken om mensen met een beperking in dienst te nemen en te houden. De staatssecretaris stelt hiervoor 8 miljoen euro beschikbaar. Tamara van Ark over het congres: “Ik ben erg blij met de bevlogen bijdragen, de verbinding die wordt gemaakt tussen mensen die slimme dingen bedenken en werkgevers die bereid zijn deze stap te zetten. Houd die bevlogenheid vast! Laten we met elkaar in gesprek blijven.” De kansen en uitdagingen van inclusieve technologie Bas van de Haterd, auteur, adviseur en spreker, benadrukte de toegevoegde waarde van technologie in de selectieprocedure. Waar mensen soms lastig voorbij een beperking kijken of vooroordelen meenemen, zien robots iemands talent. De focus verschuift. Dat creëert kansen voor mensen met een beperking om aan de slag te gaan. Lars van der Hoorn, directeur Brainport Assembly, deelde zijn kennis vanuit het ondernemersperspectief. ‘Inclusief ondernemen heeft alleen toekomst als het ook financieel goede resultaten oplevert’, aldus Van der Hoorn. De combinatie van technologie en inclusie kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren. Van der Hoorn stimuleert bedrijven om producten niet meer in het buitenland te laten produceren, maar in Nederland met inzet van mensen met een beperking. Rick Brink, Minister van Gehandicaptenzaken pleitte om mensen met een beperking aan te spreken op hun talenten en niet op hun beperkingen. Technologie kan helpen om de samenleving en werk toegankelijker te maken. Inspireren en samen innoveren Doel van het congres was om onder andere werkgevers, ondernemers, technologiepartners en beleidsmakers te inspireren. Voorbeelden uit de praktijk lieten zien dat technologie kansen biedt voor onder andere ondersteuning, inzetbaarheid, productiviteit en kwaliteit. Maar de inzet van technologie vraagt ook om het maken van verstandige keuzes. De inzet biedt veel potentie, maar is geen belofte. CTI en KIT blijven daarom inzetten op onderzoek, advies en implementatie van inclusieve technologie. Met als belangrijkste doel, mensen met een arbeidsbeperking duurzaam aan het werk. Technologie biedt kansen.

Lees meer

Meer mensen aan het werk door inclusieve technologie

  • Inclusieve technologie
  • TNO
  • Whitepaper

Vorige week donderdag verscheen de whitepaper ‘Meer mensen aan het werk door inclusieve technologie?’ van TNO. Er wordt onderscheid gemaakt op basis van vijf categorieën. Kennis en innovatie van doorslaggevend belang Werk is heel belangrijk voor mensen. Het biedt bestaanszekerheid, uitdaging en zingeving. Maar het is lang niet voor iedereen weggelegd om aan het werk te komen of aan het werk te blijven, zelfs niet in tijden van economische voorspoed. Om arbeidsparticipatie en duurzame inzetbaarheid van mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie te verbeteren zijn kennis en innovatie van doorslaggevend belang. Innovatieve technologie kan hieraan bijdragen. De technologie is er vaak al, maar toepassingen zijn niet of nauwelijks afgestemd op de specifieke behoeften van bepaalde doelgroepen. Juist die afstemming is cruciaal, wil technologie meer kwetsbare mensen aan het werk helpen én houden. Welke mogelijkheden biedt nieuwe technologie? Technologie biedt mogelijkheden om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te ondersteunen over het gehele spectrum, van het zoeken naar werk tot duurzaam aan het werk blijven. De centrale vraag in de whitepaper is dan ook: Welke mogelijkheden biedt nieuwe technologie voor kwetsbare groepen die aan het werk willen of die hun werk moeten zien te behouden? Het beantwoorden van deze vraag begint niet bij technologie, maar bij de werkzoekenden en werkenden die het lastig hebben. De publicatie bespreekt in hoofdlijnen de drempels die mensen ervaren en de vormen van zogenaamde inclusieve technologie die daarbij zouden kunnen helpen.

Lees meer

‘Niet investeren in nieuwe technologie is geen optie’

  • Pilots
  • TNO

UW, het sociale werkbedrijf van Utrecht, draait ook een pilot onder de Kennisalliantie Inclusie en Technologie (KIT). Al een aantal jaren produceert UW Utrecht stalen frames voor zonnepalen voor het bedrijf Sunbeam. ‘Dat is niet per se fysiek zwaar werk’, vertelt Arjan, ‘maar vooral het repeterende karakter van het werk maakt het zwaar’. Om ervoor te zorgen dat de medewerkers van UW het werk voor Sunbeam ook in de toekomst kunnen blijven doen en om hen uitdagend werk te blijven bieden, wilde Arjan graag kijken naar innovatieve oplossingen. Dat is dan ook de reden dat hij een pilot indiende bij de kennisalliantie. ‘Na de presentatie was er wel wat weerstand’ ‘Eerst heeft TNO gekeken naar ons productieproces’, vertelt Arjan over de start van de pilot, ‘Zij keken naar wat het werk inhoudt en wat de knelpunten zijn. Ook hebben ze interviews gehouden met de medewerkers om te horen hoe zij het productieproces beleven en wat voor hun de knelpunten zijn. Daar zijn een aantal voorstellen uit voortgekomen.’ Deze voorstellen presenteerde TNO aan de medewerkers. Op die manier zijn zij meegenomen in het traject en voorbereid op de komende veranderingen. ‘Na de presentatie was er wel wat weerstand’, vertelt Arjan, ‘We zien wel dat de medewerkers inmiddels iets opener staan tegenover de aanpassingen. In het afdelingsoverleg herhalen we regelmatig waar we mee bezig zijn. De medewerkers vragen naar de stand van zaken en geven het een kans.’ Afbeelding: werknemer UW Utrecht aan het werk Aangepaste productielijn Op basis van de analyse en voorstellen van TNO voegde UW Utrecht een rollerbaan en een verstelbare tafel toe aan een productielijn. Deze opstelling bood niet de gewenste oplossing. ‘Waar we tegenaan lopen met deze testopstelling is dat mensen veel meer met elkaar moeten samenwerken dan dat ze gewend zijn. De medewerkers vinden het bijvoorbeeld lastig om te zien dat ze moeten bijspringen bij de ander als hun eigen werktempo hoger ligt.’ Arjan ziet dat de medewerkers het best tot hun recht komen als ze redelijk solistisch en op een eigen tempo hun werk kunnen doen. Brede inzetbaarheid als belangrijk aandachtspunt In de tweede fase van de pilot gaat UW onderzoeken of de inzet van cobots (collaboratieve robots)een passende oplossing biedt. Daarvoor is Arjan met verschillende technologiebedrijven in gesprek gegaan: ‘Ik ging op zoek naar een bedrijf dat kon meedenken over hoe mijn productielijn eruit moet komen te zien, zodanig dat onze medewerkers goed kunnen samenwerken met die cobot.’ Het heeft Arjan interessante inzichten opgeleverd over waarin leveranciers van cobots zich van elkaar onderscheiden, zowel qua hardware als qua software. Arjan noemt ook brede inzetbaarheid als een belangrijk aandachtspunt, ‘Je kan redelijk eenvoudig een automatiseringsbedrijf inhuren en je bedrijf automatiseren, maar dan heb je een machine die specifiek voor dit product is gemaakt en je hebt je mensen niet meer aan het werk. Dan schiet je je doel voorbij. Ik wil technologie onderzoeken en invoeren die breed inzetbaar is op verschillende soorten werk en liefst ook bij andere bedrijven die met mensen met een beperking werken.’ Innovatie verkleint de stap naar regulier werk Arjan vindt het sowieso belangrijk om te investeren in nieuwe technologie: ‘Als je dat niet doet, dan ben je ook niet interessant voor de markt. Daarnaast is het belangrijk om zo de stap naar regulier werk te verkleinen. Als je medewerkers bekend zijn met een breed scala aan werksoorten, zoals achter de freesbank staan, montagewerkzaamheden, lassen en met computers en robots werken, dan wordt de stap naar een regulier bedrijf ook veel gemakkelijker.’ Afbeelding: robotarm UW Utrecht is actief deelnemer in de Kennisalliantie Inclusie en Technologie (KIT). De Kennisalliantie Inclusie en Technologie initieert en faciliteert in het hele land pilots om verschillende technologieën te testen en businesscases te ontwikkelen.

Lees meer